Koelerìo(-dóu-Valais)
Koeleria vallesiana
Poaceae Graminaceae
Nom en français : Koelerie du Valais.
Descripcioun :Aquesto koelerìo trachis dins li colo fin qu'i relarg mountagnous. I'a 2 à 5 flour dins cade espiguet emé 2 à 3 ermafroudito. Li lemma an uno carèno e soun acabado pèr uno courto arèsto. Fai de mato lacho. Se recounèis subretout à sa souco di proun fibrouso que douno d'èr à un teissu (fotò), ço que pòu pas engana. Coumpara pamens emé la roustrarìo-à-cresto que ié sèmblo proun, mai qu'es uno planto de l'an. Au nostre, trachis la subsp. vallesiana.
Usanço :Couneissèn pas d'usanço particuliero pèr aquelo planto. Escriéure au site se n'en sabès mai.
Port : Erbo
Taio : 10 à 50 cm
Fueio : costo paralèlo
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Koeleria
Famiho : Poaceae
Famiho classico : Graminaceae
Ordre : Poales
Coulour de la flour :
Vióuleto
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 2 à 7 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Mai à juliet
Liò : Roucaio
- Tepiero seco
- Roucas
Estànci : Mesoumediterran à Subaupen
Couroulougi : Eurimediterrano
Ref. sc. : Koeleria vallesiana (Honck.) Gaudin, 1808
Bos-pudènt
Anagyris foetida
Fabaceae Leguminosae
Autre noum : Erbo-dóu-faiòu.
Noms en français : Anagyre fétide, Bois puant.
Descripcioun :Lou bos-pudènt es un aubret de 1 à 4 mètre, rare, que trachis proche d'anciàni fourtificacioun (abadié, fort, oppidum...) ounte es esta planta i'a d'an. Sèmblo veni de Grèço. Flouris d'ouro dins l'ivèr emé de flour, groupado pèr 3, jauno e sedouso, coume li jóuini ramo e lou dessouto de fueio. Lou noum vèn que lou bos pudis, subretout li jóuini ramo. La planto èi marcado sus la listo roujo, categourìo VU (vulnerablo).
Usanço :Aleva li grano, touto la planto es empouisounanto, d'enfant soun esta empouisouna en manjant li dòusso que sèmblon (un pau !) de baneto. Caup d'alcalouïde (anagyrine) qu'atacon li nèrvi e empachon pau à cha pau l'alenamen. Pèr acò, s'en fau proun mesfisa dins li preparacioun de poutingo.
Port : Aubre
Taio : 1 à 4 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Anagyris
Famiho : Fabaceae
Famiho classico : Leguminosae
Ordre : Fabales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 1,8 à 2,5 cm
Flourido : Printèms
Ivèr
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 300 m
Aparado : Noun
Remarco :
Febrié à Abriéu
Liò : Pendis roucaious
Estànci : Termoumediterran à Mesoumediterran
Couroulougi : Estenoumediterrano
Ref. sc. : Anagyris foetida L., 1753